European Distribution Fraud - czyli, jak nie dać się oszukać.

European Distribution Fraud – czyli, jak nie dać się oszukać.

European Distribution Fraud,

to oszustwo dystrybucyjne polegające na podszywaniu się przestępców pod istniejące, legalne i szeroko rozpoznawalne przedsiębiorstwa.

Na czym polega proceder?

Grupa przestępcza składa duże zamówienie towarów posługując się np.: podobnymi adresami mailowymi lub faktycznymi danymi kontaktowymi istniejącej, powszechnie znanej firmy o wysokiej reputacji i sprawdzonej wiarygodności finansowej. Nieświadomy producent lub dostawca wysyła towar pod adres wskazany przez zamawiającego, który finalnie trafia w ręce oszustów.

Jakie firmy, które sektory są narażone na oszustwo?

Wszystkie firmy eksportujące towary,
Dostawcy z wielu branż, ale najczęściej przestępcy zainteresowani są dobrami szybko zbywalnymi: elektronika, ubrania, produkty spożywcze, kosmetyki, ale też surowce chemiczne i inne,
Proceder wyłudzania towarów występuje w sprzedaży wewnątrzunijnej, w większości przypadków przestępcy podszywają się pod firmy z Francji, czy Włoch, wcześniej też z Wielkiej Brytanii, ale są też znane przypadki podszywania się np. pod firmy szwajcarskie,
Również firmy zagraniczne narażone są na oszustów działających na terenie Polski, którzy podszywają się m.in. pod Biedronkę lub Lidl’a i zamawiają towary u zagranicznych dostawców.

Przykładowo, w 2018 roku oszuści podszywając się pod sieć handlową John Lewis z Wielkiej Brytanii wyłudzili od niemieckiego producenta wózków dziecięcych MOON BUGGY towar o wartości 200 tys. Euro. Wózki były potem sprzedawane za pośrednictwem platformy eBuy.

Co charakteryzuje oszustów?

Posługują się nazwą znanych sieci handlowych, np. John Lewis, ASDA, Tesco, Aldi, Lidl, Sainsbury’s, Iceland, Multi Cash, Marks & Spencer, Daily Mail, Leroy Merlin oraz innych,
Osoby podające się za reprezentantów nabywcy nawiązują bardzo szybko kontakt, skracają dystans, bardzo szybko odpowiadają na korespondencję mailową,
Przedstawiają wszystkie wymagane dokumenty tj.: dokumenty rejestrowe, pełnomocnictwa, podpisy pod zamówieniem zgodne z reprezentacją spółki, referencje,
Osoba zamawiająca występuje w dokumentach rejestrowych zwykle jako Członek Zarządu lub prokurent,
Adres dostawy często pokrywa się z adresem wymienionym w dokumentach rejestrowych, ale zmieniany jest w ostatniej chwili przez nabywcę. Z reguły dostawca jest informowany w dniu, lub zaraz po wysyłce o awarii w magazynie, przebudowie drogi lub innych komplikacjach i wskazywany jest mu nowy adres dostawy,
Proponują osobisty odbiór towaru, często nieoznakowanym samochchodem,
Adres mailowy osoby zamawiającej towar najczęściej ma domenę gmail, yahoo, hotmail lub domenę podobną do domeny prawdziwej firmy,
Dla uwiarygodnienia, często tworzą fikcyjną stronę internetową i odsyłają do kontaktów na tej stronie. Strona taka jest zazwyczaj bardzo mało funkcjonalna,
Działają w innych branżach niż dostawca, nie są typowymi kontrahentami.

Jak zapobiegać?

Prowadzić szkolenia dla pracowników, aby uświadamiać jak działają oszuści, jakie stosują metody i jaka jest tego skala,
Sprawdzać pisownię i styl prowadzonej korespondencji biznesowej,
Ustanowić procedury sprawdzające nowych nabywców dla wszystkich zamówień zagranicznych, im większa firma zgłasza się do nas, tym bardziej jest to podejrzane,
Należy pamiętać, że w większości krajów UE nie stosuje się pieczątek w obrocie gospodarczym. Dokumenty oszustów zazwyczaj posiadają pieczęci,
W praktyce rzadko duże sieci handlowe same zgłaszają się z propozycją doraźnej współpracy,
Oszustom nie przeszkadzają polskie etykiety, nie pytają o atesty, zgody oraz zezwolenia. Zależy im na szybkiej dostawie, nie negocjują ceny, nie przywiązują wagi do konkretnego asortymentu, podpisują umowy handlowe bez prowadzenie długich negocjacji,
Adresy mailowe, telefony kontaktowe, nazwiska osób należy sprawdzać poprzez strony internetowe z wyszukiwarki a nie z dokumentów czy maili podanych przez zamawiającego,
Uważać na zmiany adresu dostawy a wskazany adres dodatkowo sprawdzić poprzez Google Street View,
Zażądać zaliczki za pierwszą dostawę, ale trzeba pamiętać, że oszuści zapłacą niewielką zaliczkę żeby się uwiarygodnić.

Skala i przeciwdziałanie?

Problem znany jest od kilku lat w całej Europie, np. pod firmę John Lewis oszuści podszywają się od kilku lat, wyłudzając skutecznie towary z wielu krajów w Europie, w tym od polskich dostawców,
Proceder działa też oczywiście w drugą stronę, gdy oszuści podszywają się pod znane polskie marki i wyłudzają towar od zagranicznych dostawców,
W 2015 roku Eurodeputowany Adam Szejnfeld skierował pytania do Komisji Europejskiej, czy jest świadoma istniejącego problemu oraz czy Komisja planuje podjęcie dodatkowych działań, przy współpracy z unijnymi i krajowymi organami ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości, by skuteczniej walczyć z problemem europejskich oszustw dystrybucyjnych?

Komisja zdaje sobie sprawę z coraz częstszego występowania oszustw dystrybucyjnych w niektórych państwach członkowskich. W niektórych przypadkach krajowe izby handlowe, organy ścigania i inne podmioty rozpoczęły kampanie informacyjne mające na celu pomoc przedsiębiorstwom w ochronie przed zagrożeniem, jakie stanowią oszustwa dystrybucyjne.

Jeżeli chodzi o prawo karne, ten typ oszustw jest już uznany za przestępstwo we wszystkich państwach członkowskich UE. Ponieważ problem ten zdaje się dotyczyć głównie kilku państw członkowskich, nie planuje się obecnie ogólnoeuropejskiej kampanii informacyjnej.

Czy ubezpieczenie należności ochroni przed EDF?

Oszustwo dystrybucyjne nie jest objęte klasyczną umową ubezpieczenia należności. Ubezpieczyciel gwarantuje ochronę na wypadek niewypłacalności nabywcy z powodu prawnie lub faktycznie stwierdzonej niewypłacalności pod warunkiem, że należności istnieją w związku z transakcją sprzedaży zrealizowaną przez dostawcę z nabywcą, dla którego ubezpieczyciel przyznał limit kredytowy, a tenże nabywca nie kwestionuje obowiązku zapłaty wobec dostawcy.
W przypadku Oszustwa Dystrybucyjnego nie dochodzi do wypadku ubezpieczeniowego wobec firmy, której oceny dokonał ubezpieczyciel.
Istniejąca firma, pod którą podszyli się oszuści, nie potwierdzi zamówienia co spowoduje, że należność pozostanie sporna, w związku z czym ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania.

Gdzie można zweryfikować istnienie przedsiębiorcy?

Rejestr VAT (VIES) – http://ec.europa.eu/taxation_customs/vies/vieshome.do?locale=pl
https://e-justice.europa.eu/

Rejestry polskie:

Rejestry handlowe w wybranych państwach:

Niemcy: https://www.unternehmensregister.de/ureg/
Wielka Brytania: https://www.gov.uk/government/organisations/companies-house
Słowacja: http://www.orsr.sk/search_subjekt.asp
Węgry: http://www.e-cegjegyzek.hu/index.html
Czechy: https://or.justice.cz/ias/ui/rejstrik-$firma?nazev=
Rumunia: http://www.mfinante.ro/agenticod.html?pagina=domenii
Federacja Rosyjska: https://egrul.nalog.ru/index.html
Litwa: https://www.lursoft.lv/
Dania: https://datacvr.virk.dk/data/

Zachęcamy także do zapoznania się z materiałem wideo z webinarium, które organizowaliśmy jako partner wspierający wspólnie z PICM.

Prowadzący Webinarium: Robert Dyrcz – PICM,

Partner merytoryczny: Krzysztof Chechłacz – RiskMan,

Gość: Pani Mariola Kubat – Coface.